Sieć energetycznych innowacji

Do sieci ENERGA-OPERATOR przyłączonych jest już blisko 230 tysięcy mikroinstalacji, a także ponad 1400 większych odnawialnych źródeł energii (OZE), o mocy powyżej 50 kW.  Niezwykle szybki wzrost ich liczby i mocy to ogromne wyzwanie dla energetyków oraz użytkowników sieci elektroenergetycznych. Wymaga ono nie tylko rozbudowy infrastruktury, ale także wypracowania oraz wdrażania na szeroką skalę szeregu nowych rozwiązań i technologii.

Droga energii elektrycznej do domowych gniazdek, do niedawna, była znacznie prostsza. Prąd wytwarzany w dużych, najczęściej węglowych elektrowniach, liniami wysokiego, średniego, a na końcu niskiego napięcia trafiał do naszych domów. Obecnie, źródła wytwórcze przyłączone są do linii elektroenergetycznych w bardzo wielu miejscach. Co więcej swoją własną przydomową elektrownie może mieć każdy z nas. Przyłączanie rosnącej liczby rozproszonych odnawialnych źródeł energii wymaga przygotowania na to sieci dystrybucyjnej. Niezbędne są zarówno inwestycje w jej rozbudowę, jak i wdrażanie rozwiązań z zakresu sieci inteligentnych pozwalających na jeszcze efektywniejsze jej wykorzystanie. Bardzo ważnym działaniem jest także tworzenie nowych mechanizmów np. usług elastyczności, lokalnego bilansowania energii, w którym uczestniczy wiele podmiotów z rynku energii po to, aby efektywniej ją wykorzystywać.

Elastyczna sieć

ENERGA-OPERATOR, tylko w zeszłym roku przeznaczyła na modernizację, utrzymanie i rozbudowę sieci elektroenergetycznej ponad 1,6 mld złotych. W ostatnich latach w ramach projektu Smart Grid, dokonano automatyzacji sieci średniego napięcia, dostosowując ją do standardów sieci inteligentnej na całym terenie działania ENERGA-OPERATOR. Obecnie trwa wprowadzanie nowego systemu sterowania pracą sieci dystrybucyjnej. Nowy system, dzięki automatyzacji części procesów, pozwoli na optymalne wykorzystanie energii produkowanej przez OZE.     

W ramach programu Horyzont 2020, ENERGA-OPERATOR współpracuje z europejskimi partnerami budując rozwiązania zwiększające elastyczność sieci. Choć sieć nie jest z gumy, to dzięki odpowiedniemu korzystaniu z niej, możliwe jest przyłączenie większej liczby odbiorców oraz wytwórców energii, bez konieczności jej rozbudowy. Pomysł na elastyczną sieć, w uproszczeniu, oznacza korzystanie z niej w taki sposób, aby jak najlepiej dostosować zużycie prądu do poziomu energii lokalnie produkowanej przez OZE, a także aktualnych możliwości sieci do jej przesyłania. W ramach projektów EUniversal oraz OneNet testowane są rozwiązania przypominające platformy zakupowe, dzięki którym ENERGA-OPERATOR może m.in. kupować usługi elastyczności od prosumentów. Elastyczność zakłada bowiem obopólną korzyść zarówno użytkowników sieci, jak też Operatorów Systemów Dystrybucyjnych.

Ważnym elementem projektu EUniversal są opracowane wspólnie przez ENERGA-OPERATOR oraz gdański oddział Instytutu Energetyki rozwiązania dla inteligentnych stacji transformatorowych, które pozwalają na zwiększenie możliwości przyłączania mikroinstalacji.

W tych stacjach zastosowano transformatory wyposażone w funkcję podobciążeniowej regulacji napięcia (OLTC ang. On-Load Tap Changer), co pozwala na płynne dostosowywanie jego wartości, w reakcji na zmiany wynikające z obciążenia i ilości energii produkowanej w mikroinstalacjach fotowoltaicznych. Ciekawostką i jednocześnie nowatorskim rozwiązaniem jest to, że do optymalizacji napięć wykorzystywane są dane pomiarowe pozyskiwane dzięki licznikom zdalnego odczytu energii elektrycznej.

Wprowadzanie do sieci energii z mikroinstalacji ułatwić mogą też aktywne regulatory napięcia (ALVR) w sieciach dystrybucyjnych opracowane przez polską firmę MMB Drives sp. z o.o. przy współudziale ENERGA-OPERATOR. ALVR zamieniają linie zaprojektowane jako jednokierunkowe na dwukierunkową sieć dostosowaną do inteligentnie zarządzanych usług elastyczności. Po przeprowadzonych testach ALVR jest coraz częściej stosowany w sieci nn ENERGA-OPERATOR poprawiając współpracę z prosumentami.

Nowe rozwiązania na rynku energii  

Aby zwiększyć elastyczność sieci ważne jest stworzenie mechanizmów umożliwiających współpracę wszystkich użytkowników sieci, aby produkowaną energie najefektywniej wykorzystywać lokalnie.

Istotną rolę w procesie takiej współpracy odgrywać mogą lokalne wspólnoty energetyczne, które będą efektywnie zarządzać generowaną na danym terenie energią, uzyskując w ten sposób znaczną samowystarczalność.

ENERGA-OPERATOR bierze udział w projektach badawczo-rozwojowych współfinansowanych z programu Horizon 2020, których celem jest wypracowywanie rozwiązań dla takich społeczności. Projekty SERENE i SUSTENANCE, prowadzone wraz z innym partnerami z UE. W ich ramach w Sopocie (SUSTENACNE) oraz gminie Przywidz (SERENE), utworzone zostały obszary demonstracyjne, na których testowane są rozwiązania dot. m.in. lokalnych magazynów energii, sterowania pracą pomp ciepła, mikroinstalacji, a także elektromobilności. Obszary demonstracyjne projektów utworzone zostały także m.in. w Dani i Holandii.

Liczniki zdalnego odczytu

Działanie sieci elektroenergetycznej opartej o rozproszone, liczne i zróżnicowane OZE, wymagać będzie bieżącej wymiany danych, która prowadzona będzie za pośrednictwem tworzonego właśnie Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii (CSIRE). Niezbędne do tego będą wdrażane już od wielu lat przez ENERGA-OPERATOR technologie zdalnego pomiaru. Obecnie objętych jest nim już ponad 2,2 miliona jej klientów. Do 2026 roku ENERGA-OPERATOR planuje zamontować licznik zdalnego odczytu u każdego ze swoich odbiorców. Przekazywane na bieżąco dane pomiarowe z liczników są niezbędne do zapewnienia zbilansowania systemu elektroenergetycznego. Czyli takiego zarządzania nim, aby ilość zużywanej energii dostosowana była, jak najlepiej, do ilości energii wytwarzanej w danym momencie. Taki bilans uwzględnia zarówno pracujące z różną, zależną od pogody, wydajnością OZE, jak też i działanie tradycyjnych źródeł, takich jak elektrownie gazowe czy węglowe, których pracę dzięki wykorzystaniu aktualnych danych można odpowiednio zaplanować.

Informacje dostarczane dzięki zdalnemu pomiarowi umożliwią też np. bieżące monitorowanie parametrów dostarczanej energii, wprowadzenie szeregu nowych usług tj. taryfy dynamiczne, które pozwolą korzystać z prądu wtedy, kiedy jest on najtańszy.

ENERGA-OPERATOR, kim jesteśmy?

ENERGA-OPERATOR pełni funkcję operatora systemu dystrybucyjnego (OSD) na terenie około ¼ powierzchni Polski, dostarczając energię elektryczną dla ponad 3 milionów odbiorców. Nie jesteśmy sprzedawcą energii elektrycznej, dostarczamy ją niczym kurier zakupiony towar. Jesteśmy też firmą „licznikową”. Odpowiadamy za urządzenia pomiarowe i przekazywanie pozyskanych danych uczestnikom rynku.

Nowa wersja Mojego Licznika

Jeżeli masz licznik zdalny, wypróbuj aplikację Mój Licznik od ENERGA-OPERATOR, z której korzysta już blisko 118 tysięcy użytkowników. Ostatnio została ona zaktualizowana do nowej wersji, zawierającej ułatwienia m.in. dla prosumentów.

Aplikacje znaleźć można na stronie https://energa-operator.pl/infrastruktura/liczniki-zdalnego-odczytu/ami

Aplikacja dostępna jest również w wersji dla urządzeń mobilnych.